دوست خدا

در باره نامگذاری این روز به عرفه در برخی روایات آمدهاست:

جبرائیل علیه السلام هنگامی که مناسک را به ابراهیم میآموخت، چون به عرفه رسید به او گفت «عرفت؟»و او پاسخ داد «آری»، لذا به این نام خوانده شد. و نیز گفته اند سبب آن این است که مردم از این جایگاه به گناه خود اعتراف میکنند و بعضی آن را جهت تحمل صبر و رنجی میدانند که برای رسیدن به آن باید متحمل شد. چرا که یکی از معانی «عرف» صبر و شکیبایی و تحمل است.

^[۱]

بااینحال، با نظر به دعاهای مختلفی که در روایات اسلامی برای این روز رسیده است، می توان به تحلیل دیگری نیز رسید. محتوای عموم دعاهایی که در کتب اسلامی برای این روز از قول پیامبر اسلام نقل شده، اعتراف به گناهان انسان، اعتراف به جایگاه خدا در هستی، و پذیرش کاستی عبادتها در برابر خدایی با این جایگاه است. بر این پایه، روز عرفه به احتمال قوی، روزی برای اعتراف بوده است و اساسا خود کلمه ی عرفه نیز، معنایی جز اعتراف ندارد.^[۲]

اعمال حجاج

در این روز حجاج از شهر مکه به صحرای عرفات آمده و در آنجا به راز و نیاز و دعا پرداخته و پس از نماز ظهر و عصر این دعا را در کنار کوه جبل الرحمة می‌خوانند. سپس حجاج به‌سمت سرزمين مشعر الحرام حرکت می‌کنند تا در روز عید قربان در سرزمین منا باشند.

اعمال غیر حجاج

برای این روز دعاها، نمازها و اعمال مختلفی (از جمله غسل) ذکر شدهاست که شیعیان از جمله افرادیکه در حج حضور ندارند بجا میآورند. از جمله مهم ترین این اعمال دعای امام سوم شیعیان در روز عرفهاست.

زیارت امام سوم شیعیان

یکی از مهم ترین اعمال توصیه شده در این روز زیارت امام سوم شیعیان (از دور یا نزدیک است). در مفاتیح الجنان در این باره آمدهاست:

زیارت حضرت سید الشّهداء علیه السّلام که برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد و بلکه افضل از این است، و روایات در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است[یعنی از افراد بسیاری نقل شدهاست]و اگر کسی در این روز توفیق یابد، که زیر قبّه مقدّسه آن حضرت باشد، ثوابش کمتر از کسی‌که در عرفات باشد نیست، بلکه بیشتر و بیشتر است.